Քիմիա

Նախագիծ՝ Բնապահպանական ստուգատես 2018՝ «Թունավոր նյութերը օդում, հողում, ջրում», «Մաքուր ջուր», «Ջրի աղտոտման տեսակները», իսկ վերջում նախագծի ամփոփումը նախապատրաստական աշխատանքով

Ընդհանուր բնութագիրը՝ Բնապահպանական ստուգատեսին ընդառաջ`«թունավոր նյութերը օդում, ջրում, հողում: Օդի ախտոտման աղբյուրները որոնք են. Լաբարատոր փորձ՝ օդի բաղադրություն: Այրումը օքսիդացման ռեակցիա է, որի ընթացքում անջատվում է լույս և ջերմություն: Օդի բաղադրությունը:

Կարմիր գույնով նշել եմ թեմաները, իսկ կանաչ գույնով նշել եմ հարցերը,իսկ պատասխանները մգացրել եմ.

Թեմա 1՝ Ենթահարց 1՝ Մթնոլորտի  աղտոտում.

Մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրները

44% Ավտոմեքենա

20%  Ջեռուցում

14% Արդյունաբերություն

և  5% Աղբի արյում :

Շրջակա միջավայրի աղտոտումը մարդկանց, բույսերի և կենդանիների կենսագործունեության վրա բացասաբար ազդող նյութերի թույլատրելի քանակի գերազանցումն է միջավայրում: Տարբերում են շրջակա միջավայրի բնածին և մարդահարույց աղտոտիչներ:

Բնածին աղտոտիչներն առաջանում են բնական երևույթների, օրինակ` հրաբուխների, երկրաշարժերի, ջրհեղեղների, հրդեհների պատճառով, իսկ մարդահարույցները՝ մարդու գործունեության հետևանքով: Մարդահարույց աղտոտիչների թվին են դասվում արդյունաբերական, գյուղատնտեսական, տրանսպորտային և կենցաղային թափոնները, էներգիայի տարածումը ջերմության, աղմուկի, ճառագայթման և այլ ձևերով:

Տարբերում են շրջակա միջավայրի աղտոտման  4 ձևեր՝մեխանիկական ,քիմիական, կենսաբանական և ֆիզիկական:

Մեխանիկական աղտոտումը կապված է քաղաքաշինության, ճանապարհաշինության, ծառահատումների և բնական լանդշաֆտների վրա ազդող այլ միջոցառումների հետ:

Քիմիական աղտոտումը պեստիցիդների, հանքային պարարտանյութերի, թունավոր գազերի, ծանր մետաղների (սնդիկ, կապար, կադմիում և այլն), տարատեսակ աղերի, ճառագայթաակտիվ տարրերի, սինթետիկ լվացամիջոցների ներգործության հետևանք է:

Կենսաբանական աղտոտումն առաջանում է հիվանդածին միկրոօրգանիզմների՝ բակտերիաների, վիրուսների, սնկիկների տարածման միջոցով:

Ֆիզիկական աղտոտումը պայմանավորված է միջավայրի                       ֆիզիկական հատկությունների՝ լույսի, աղմուկի, ջերմության,խոնավության, ճառագայթման, էլեկտրամագնիսական դաշտիփոփոխություններով:

Մթնոլորտն աղտոտող վտանգավոր նյութերից են ազոտի միացությունները`ազոտի օքսիդը (NO) և ազոտի երկօքսիդը (NO2): Դրանց գլխավոր աղբյուրըբենզինով և դիզելային վառելիքով աշխատող ներքին այրման շարժիչներնեն:

Ազոտի երկօքսիդը դեղին գույնի, բավականին կայուն գազ է և գոյանում էգլխավորապես ավտոմոբիլների արտանետումներից: Այն կարող էմթնոլորտում պահպանվել երեք ժամից ավելի: Հաճախ քաղաքների օդը այդգազից ստանում է շագանակագույն երանգավորում:

https://m.youtube.com/watch?v=nBKIu5Bifvc

Տվեք օքսիդների խիստ սահմանումը

Երկու ատոմից կազմված բարդ օրգանական նյութերը, երբ ատոմներից մեկը թթվածինն է:

2. Ստորև թվարկված օքսիդներից որոնք են սենյակային ջերմաստիճանում գազային վիճակում․

Ա. Սիլիցիումի (IV) օքսիդ

Բ. Ածխածնի (IV) օքսիդ

Գ. Երկաթի (III) օքսիդ

Դ. Ֆոսֆորի (V) օքսիդ

Ե. Ազոտի (II) օքսիդ

Զ. Պղնձի (II) օքսիդ

3. Հետևյալ օքսիդները խմբավորեք ըստ ձեզ հայտնի դասակարգման ու տվեք դրանց անվանումները․

K2O  CaO   SO2  MnO2  SiO2   N2O5  Al2O3   BaO

SO3  CO      ZnO   CO2    Mn2O7  N2O   CrO3

4. Ըստ հետևյալ սխեմաների՝ ավարտեք համապատասխան քիմիական ռեակցիաների հավասարումները․

Li+O2→LiO

BA+O→BaO

P+O2→P2O5

2Al+Cr2O3→Al2O3+Cr

Na2O+HCl→NaCl+H2O

Na2 SO3 + 2 HCI=2NaCI+SO2+H2o

CrO+CO→Cr+CO2↑

5. Գործնականում ինչպես կիրականացնենք հետևյալ փոխարկումները։ Գրեք համապատասխան քիմիական ռեակցիաների հավասարումները․

Cu-CuO-CuSO4-Cu(OH)2-CuCl2 -CuO

2Cu + O2 = 2CuO
CuO + H2SO4 = CuSO4 + H2O
CuSO4 + 2NaOH = Na2SO4 + Cu(OH)2
Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O

Cu-CuO-CuSO4-Cu(OH)2-CuCl2 -Cu

2Cu+O2=2CuO
CuO+H2SO4=H2O+CuSO4
CuSO4+KOH=Cu(OH)2+K2SO4
Cu(OH)2+2NaCl=CuCl2+2NaOH

6. Առաջարկեք FeSO4x7H2O բյուրեղահիդրատից (երկաթարջասպ)երկաթի (II) օքսիդի ստացման եղանակ: Գրեք համապատասխան քիմիական ռեակցիաների հավասարումները:

Տեղակալման ռեակցիա

1)Fe+H2SO4(նոսր)->Fe(+2)SO4(-2)+H2

Փոխանակման ռեակցիա

2) FeO+H2SO4->FeSO4+H2O

Չեզոքացման ռեակցիա

3)Fe(OH)+H2SO4->FeSO4+2H2O

Քիմիական ռեակցիաների դասակարգումը ըստ ելանյութերի և վերջանյութերի թվի փոփոխության:

1) Տեղակալման ռեակցիայի ընթացքում պարզ նյութի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի ատոմներից մեկին, և ռեակցիայի հետևանքով  առաջանում են նոր պարզ և բարդ նյութեր:

Փորձ 1. Տեղակալման ռեակցիա

Zn + 2HCl–>ZnCl₂ + H₂
2Al + 6HCl–>2AlCl₃ + 3H₂
Mg + H₂SO_4–>MgSO₄ + H₂
^նոսր
2Al + 3H₂SO_4–>Al₂(SO₄)₃ + 3H₂
               ^նոսր

2) Միացման ռեակցիաների ընթացքում երկու կամ ավելի նյութերից գոյանում է մեկ նյութ:

Փորձ 2. Միացման ռեակցիա (պայթյունով է այրվում)

2H₂ + O_2–>2H₂O + Q
Ռեակցիան ընթանում է ռադիկալային մեխանիզմով:

Zn, Al, Mg – ի վրա ավելացրեցինք աղաթթու, և այրեցինք ջրածինը, որը միացման ռեակցիա է (վերօքս, ջերմանջատիչ):

Միացման ռեակցիայի օրինակ է նաև հրավառությունը (Mg) (վերօքս,ջերմանջատիչ)

2Mg + O_2–>2MgO + Q

3) Քայքայման ռեակցիաների ժամանակ մեկ նյութից ստացվում են երկու կամավելի նյութեր:

Փորձ 3. Քայքայման ռեակցիա
Մալախիտի քայքայում

(CuOH)₂CO_3–>CuO + CO₂   + H₂O

Այս ռեակցիան ուղեկցվում է գույնի փոփոխությամբ, գազի անջատմամբ:Ջերմանջատիչ ռեակցիա է: Առաջանում է 3 օքսիդ՝ թթվային (CO₂), հիմնային (CuO-սև գույնի), ջուր (H₂O):

Փորձ 4. Անջատված CO₂-ը իջեցնում ենք կրաջրի մեջ.

Ca(OH)₂ + CO₃ –>CaCO₃   + H₂O

Քայքայման ռեակցիայի օրինակ է ամոնիումի երկքրոմատը.

(NH₄)₂Cr₂O_7–>N_{2 –>N2}+ Cr₂O₃ + 4H₂O  (ջերմանջատիչ, վերօքս, գազի անջ.)              ^{Նարնջագույն                      կանաչ,թունավոր}

4) Փոխանակման ռեակցիաներն ընթանում են երկու բարդ նյութերի միջև, և որոնցժամանակ դրանք փոխանակվում են իրենց բաղադրիչներով:

Փորձ 5. Փոխանակման ռեակցիաներ

_{հիմք           թթու      աղ     ջուր}
NaOH + HCl –> NaCl + H₂O

Ca(OH)₂ + 2HCl–> CaCl₂ + 2H₂O
(փոխանակման, չեզոքացման, ջերմանջատիչ, իոնափոխանակման)

Փորձ 6. Ֆոսֆատ իոնի (PO₄^3-) հայտնաբերման ռեակցիա.

_{դեղին գույնի նստվածք}
Na₃PO₄ + 3AgNO_3–>Ag₃PO₄ + 3NaNO₃

Քիմիական կապի տեաակները

Կովալենտային                     Իոնային               Մետաղական

Ոչբևեռային   Բևեռային         NaCl, MgO, Fe2O3         Cu, Fe

H2, O2, N2    HCl, H2O, CO2

NH3

02

HCl

H2O

P4

Cl2

CH4

Cu

 Նկարները նկարել է ՝ Արեգ Սահակյանը

1. Ո՞ր  շարքում   է   գրված  միայն  ֆիզիկական  մարմիններ.

ա) գիրք, մեխ, ալյումին, ազոտ
բ) սեղան, գրիչ, տետր, մատանի
գ) երկաթ, քանոն, ոսկի, թթվածին
դ) պղինձ, ջուր, արծաթ, ջրածին

2. Քանի՞ նյութ  է  ներկայացված  հետևյալ  բառակապակցություններում.  ջրի  կաթիլ, պղնձե թաս, ալյումինե կաթսա, ռետինե գնդակ,  պղնձե կուժ, սառցե դղյակ.

ա) 3                                     բ) 6                                     գ) 4                                  դ) 5

3. Նշվածներից  ո՞ր  շարքում   են   գրված միայն օրգանական նյութեր.
1) ջուր, թթվածին, կավիճ, սպիրտ
2) կերակրի աղ, սպիտակուց, ճարպ, ազոտ
3) շաքարավազ, քացախաթթու, գլյուկոզ, սպիրտ
4) սոդա, ջուր, ածխաթթու գազ, բենզոլ

 4. Ինչպիսի՞ ագրեգատային  վիճակում  կարող  է  գտնվել սնդիկը.

1) միայն  պինդ  վիճակում
2) միայն  գազային վիճակում
3) միայն  հեղուկ  վիճակում
4) բոլոր  երեք  վիճակներում

5. Որքա՞ն է ոսկու ձուլակտորի զանգվածը, որի ծավալը 2սմ3  է, իսկ  ոսկու խտությունը 19,3 գ/սմ3 է.
1) 38,6գ                            2) 9,65գ                                   3) 3,86գ                               4) 1,93գ

6. Համապատասխանեցրեք  նյութի  հատկությունները  և  անվանումը.  

Հատկությունները	Անվանումը
ա) բնորոշ  հոտով թափանցիկ  հեղուկ–3)բ) ջրում լավ  լուծվող պինդ  նյութ–2) գ) մետաղական  փայլով պինդ գունավոր  նյութ–6) դ) ջրում  քիչ  լուծվող անհոտ, անհամ  գազ–4)	1)  կավիճ       2) սախարոզ   3) քացախաթթու    4) թթվածին    5)  քլոր    6)  յոդ

7. Ո՞ր շարքում  են  գրված  միայն  բարդ  նյութերի  բանաձևեր.

1)   Al, HCl,  Cu, Na2SO4                                       3)  H2O, N2, O3,  Ni, S8

2)   AgBr, H2, CaCO3, P4                                      4)  NaOH, CO2, NH3, CuSO4

 8. Ո՞ր տարրական  մասնիկներից  է  կազմված  ատոմը.
    1)  միայն էլեկտրոններից
    2)  նեյտրոններից և էլեկտրոններից
    3)  պրոտոններից, էլեկտրոններից և նեյտրոններից
    4)  միայն պրոտոններից

9.   Ո՞ր շարքում   է  գրված  ֆոսֆոր, թթվածին, ածխածին, երկաթ և ազոտ քիմիական տարրերի նշանները.
1) F, C, P, Si, Na
2)  O, C, Li, K, Ba
3)  P, O, C, Fe, N
4)  K, Na, P, Fe, C

10. Ո՞ր շարքում  են  առկա  միայն  կովալենտային  կապերով  միացություններ.

1)  NaCl, HCl, Cl2, NaHCO3                                      3)  H2, NH3, H2O, CH4

2)  KBr, HNO3, CaO, P4                                            4)  N2, Br2, CuSO4, Fe

Թթվածնի անձնագիրը
Քիմիական նշանը-O
Քիմիական բանաձևը-O₂
Ar-ը-16
Mr-ը-32
Դիրքը պարբերական համակարգում-8
Պարբերության համարը-2
Խումբը-6
Ենթախումբը-A
Ատոմի բաղադրությունը-(8p,8n,8e)
Ատոմի կառուցվածքը-|2|6
Իզոտոպները-(8p,8n)8e   (8p,9n)8e    (8p,10n)8e
Վալենտականությունը-2
ՕԱ-O-2,+2(F), -1(H₂O₂)

Թթվածինը բնության մեջՕդում
Մարդու օրգանիզմում
Երկրակեղևում
Թթվածնի ստացումը լաբորիայում և ադյունանուբերությունումԱրդյունաբերությունում թթվածինը ստանում են օդից: -200 ատիճանում օդը հեղուկանում է: -195 աստիճանում ազոտը գլոշանում է, հեղուկ վիճակում մնում է թթվածինը:
Թթվածնի ֆիզիկական և քիմիական հատկություները
ՖիզիկականԹթվածինը անգույն, անհամ, անհոտ գազ է, շատ վատ է լուծվում ջրում: 100 լիտր ջրում լուծվում է 3լիտր: -183 աստիճանում հեղուկանում է, իսկ -219 աստիճանում պնդանում է: Հեղուկ թթվածինը կապույտ գույն ունի և ձգվում է մագնիսով:
Թթվածնի կիռառումը
Օքսիդներ
Օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ

Առաւադրանքներ

1.Հետևյալ նյութերը տեղադրեք աղյուսակի մեջ և                                                                    անվանեք՝՝SO₂,Na₂SO₄,HCl,AlCl₃,Ba(OH)₂,Zn(NO₃)₂,P₂O₅,H₃PO₄,Na₂O,CaCO₃,Fe(OH)₃

MgO,FePO₄

Օքսիդ	Թթու	Հիմք	աղ
SO2		Ba(OH)2	,Na2SO4
Na2O,		Fe(OH)3	,AlCl3
	HCl		,Zn(NO3)
MgO			,P2O5

ա) քիմիական  տարրի  նշանը Se

բ) կարգաթիվը34, միջուկի  լիցքը 34, 

գ) հարաբերական  ատոմային  զանգվածը 79 

դ) ատոմի բաղադրությունը  (պռոտոն 34, նետռոն 45)էլեկտռոն 34

ե) մեկ  ատոմի  զանգվածը (գ) 

զ) ո՞ր  պարբերության տարր  է4

է) ո՞ր  խմբի  և ենթախմբի տարր  է 6 խում գլխավոր ենթ.,

ը)էլեկտրոնային  թաղանթի  կառուցվածքը

թ)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ  է, թե՞ ոչմետաղ մետաղ

ա) քիմիական  տարրի  նշանը Ti

բ) կարգաթիվը 22, միջուկի  լիցքը +22, 

գ) հարաբերական  ատոմային  զանգվածը 48 

դ) ատոմի բաղադրությունը (պռոտոն 22, նետռոն 26) էլեկտռոն 22

ե) մեկ  ատոմի  զանգվածը (գ)…1,66.10-27

զ) ո՞ր  պարբերության տարր  է…..

է) ո՞ր  խմբի  և ենթախմբի տարր  է……,

ը)էլեկտրոնային  թաղանթի  կառուցվածքը……

թ)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ  է, թե՞ ոչմետաղ………

Իզիոտոպը դա նույ ատոմի տարրատեսակներն էն որոնք ունեն նույն միջուկի լիցքը բայց տարբեր հարաբերական ատոմային զանգվածներ, այսինքն իզոտոպները ունեն պռոտոններ և էլեկտռոններ բայց ունեն տարբեր զանգվածներ: Օրինակ՝ բնության մեջ կա երկու քլորի ատոմ երկուսնել ունեն 17 պռոտոն 17 էլետռոն 20 նետռոն: Ջրածինը ունի երեկ իզոտոպ H 1զանգվածխով կոչվում է պռոտի D 2զնգվածով T 3զանգվածով:

Կարգաթիվ

Կարգաթիվը համնկնում է միջուկի լիցքի հետ: Կարգաթիվը ցույց է տալիս պռոտոների և էլեկտռոների թիվը: Պարբերության համարը ցույց է տալիս էլեկտռոնայինշերտերի թիվը միջուկից կան տարածություններ որտեղ էլեկտռոների գտնվելու հավանականությունը մեծ է այդ տարածությունները կոչվում են էլեկտռոնային շերտեր: Եթե տարրը գտնվում է գլխավոր ենթախմբում ապա խմբի համարը ցույց է տալիս էլեկտռոների թիվը վերջի շերտում: Քանի որ էլեկտռոների զանգվածը 2000 անգամ փոքր է պռոտոնների և նետռոնների զանգվածից ապա նրա զանգվածը ընդունեցինք զրո: Ատոմի ամբողջ զանգվածը գտնվում է միջուկում կազմված է պռոտոնների և նետռոնների զանգվածների գումարից: Նետռոնները որոշելու համար զանգվածից հանում ենք պռոտոնները կամ կարգաթիվը: (13 պռոտոն 14 նետռոն 13 էլեկտռոն):

Որոշել հետևյալ տարրեիր դիրքըպարբերական համակարգում և ատոմի բաղադրությունը:

համար 7,11,52,75,35
համար 7-նշանը N գտնվում է 2 պարբերությունում 5 խումբ գլխավոր ենթախումբ կարգաթիվ 7 զանգվածը 14 7պռոտոն, 7նետռոն, 7էլէկտռոն:
համար 11-նշանը Na գտնվում է 3 պարբերությունում 1 խումբ գլխավոր ենթախումբ կագաթիվ 11 զանգվածը 23 նետռոն 11 պռոտոն 12 էլեկտռոն 11
համար 52- նշանը Te գտնվում է 5 պարբերությունում 6 խումբ գլխավոր ենթախումբ զանգվածը 128, պռոտոն 52 նեոտռոն 76 էլեկտռոն 76

համար 8,19,30,39



Պարբերական համակարգի ստեղծումը

Բոլոր տարրերը գրվեցին մի շարքով ըստ հարաբերական ատոմային աղից զանգվածների մեծացումով: Տարրերը համարակալվեցին այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր: Նկատեցին, որ ամեն մի ութը տարրից հետո կրկնվում են տարրերի հատկությունները (ալկալյական մետաղից հետո ութերորդը ընկնում էր ալկալյական մետաղ, հալոգենից հետո ութերորդը հալոգ է ազնիվ գազից հետո ութերորդը ազնիվ գազ է) այս երկար շարքը բաժանեցին ավելի կարճ շարքերի այնպես, որ ալկալյական մետաղները ընկնեն իրար տակա, հալոգենները իրարտակ ազնիվ գազերը իրար տակ, այդ կարճ շարքերը կոչվեցին P=պարբերություններ:Պարբերությունները դրանք տարրերի հորիզոնական շարքեր են որոնք գրվածեն ըստ կարգաթվերի մեծացումով սկսվում են ալկալյական մետաղով և վերջանում ազնիվ գազերով: Ունենք յոթը պարբերություն առաջի, երկրորդ, երրորդը փոքր պարբերություններեն չորիս յոթը մեծ պարբերություններ են: Առաջինում կա երկու տարրեր H, E, երկրորդում, երրորդում ութ տարրեր, չորսում, հինգում, վեցում, յոթում 18,32 և այլն: Ուղաձիգ շարքերը կոչվում են խմբեր, խմբերը բաժանվում են գլխավոր և երկրորդական ենթաախմբերի: Գլխավոր է կոչվում այն ենթախումբը որը կազմված է և փոքր և մեծ P-երության տարրերից: Երկրորդական ենթախումբը կազմված է միայն մեծ P-երության տարրերից: Կա ութը խումբ: Մենդելեյվը հայտարարեց իր օրենքը: Տարրերի և նրանց միացությունների հատկությունները գտնվում են պարբերական կախման մեջ հարաբերական ատոմական զանգվածներից: Ժամանակակից օրենքը հետևյալն է` տարրերի և նրանց միացությունների հատկությունները գտնվում են պարբերական կախման մեջ կարգաթվերից:

Հարցեր և վարժություններ

1. Ո՞ր նյութերի խառնուրդներն են համասեռ.

ա) կավճի ու ջրի, բ) սպիրտի և ջրի (օղի), գ) յուղի և ջրի, դ) յուղի և բենզինի:

2. Լրացրե՛ք բաց թողած բառերը. «Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն

......................, բնորոշ ........................, ուստիև օժտված են խիստ որոշակի

հատկություններով»:

3. Ո՞ր խառնուրդները կարելի է բաժանել թորումով.

ա) սպիրտ և ջուր

բ) կավիճ և ջու ր29

գ) կերակրի աղ և ջուր

դ) բենզին

4. Ավազը խառնվել է փայտի թեփի հետ: Առաջարկե՛ք եղանակ, որի միջոցով հնարավոր է այդ

խառնուրդի բաղադրամասերն առանձնացնել:

5. Գեղամա լճի ջուրը թափանցիկ է, բայց լուծված աղեր է պարունակում: Ի՞նչ եղանակ

կառաջարկեք ՝այդ ջրից մաքուր նյութ ստանալու համար:

6. Դեբեդ գետի ջուրը հաճախ պղտոր է: Պատճառը ջրի մեջ կախված կավի մասնիկներն են:

Ի՞նչ եղանակ կառաջարկեիք՝ մաքուր ջուր ստանալու համար:

 

7. Հայրիկը պատահաբար բենզինը լցրել է ջրի վրա: Օգնե՛ք հայրիկին բաժանել այդ

խառնուրդը:

Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան

Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը նրանց բաղադրությունը կառուցվացքը, կիրառումը,հատկությունները և այլն:

Ինչ բնագիտական առարկաներ գիտեք

Քիմիա,Ֆիզիկա,Կենսաբանություն,Աշխարագիտություն,հողագործություն,աստղագիտություն,Էկոլոգյա:

Ինչ է նյութը մարմինը

Այն բոլոր առարկաները, որոնք շրջապատում են մեզ կոչվում են մարմիններ:

Մեծության չափերը

Զանգվածը m գրամ,մգ,կգ,տ,ց

                                   

ծավալը v մլ,լիտր սմ3 ,m3

խտություն & գ/մլ,գ/սմ3

T-ջերմաստիճան

Նյութերի հատկությունը

Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ

Ցանկացած փոփոխություն բնության մեջ,կոչվում են երևույթներ:Երևույթները լինում են ֆիզիկական և քիմիական,ֆիզիկական է կոչվում այն երևույթները, որի ժամանակ նոր նյութ չի ստացվում բայց փոխվում է ագրեգատային վիճակը ձևը, չափսը,քիմիակն են կոչվում այն երևույթներ, որի ժամանակ առաջանում են նոր նյութեր,այսինքն փոխվում է գույնը հոտը,համը ,գազե անջատում,նստվացքի առջացում,էներգյայի անջատումը և կլանումը:

Ինչ է ուսումն.ասիրում քիմիան.

Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը նրանց բաղադրությունը կառուցվացքը, կիրառումը,հատկությունները և այլն:

Ինչ բնագիտական առարկաներ գիտեք.

Քիմիա,Ֆիզիկա,Կենսաբանություն,Աշխարագիտություն,հողագործություն,աստղագիտություն,Էկոլոգյա:

Ինչ է մարմինը նյութը բերել օրինակներ

Այն բոլոր առարկաները, որոնք շրջապատում են մեզ կոչվում են մարմիններ:

Ինչ կառուցվացք ունի սպիռտարյոցը և նրա կիրառուը.

Հեղուկ աման, պատրույք,թասակ:

Ինչից է կազմված լաբորատոր կալանը և նրա կիրառումը.

Ինչպիսի կանոներ գիտեք սարքերի և նյութերի.

Օղակից,տակդիրից,թաթ,ձող:

Նյութերին միայն կարող ենք դիպչել դասղեկի թույլտվությամբ,չի կարելի ընկերոջից Սպիրտայրոցը այրել, դասարանւմ պետք է չվազվզել նյութին ձեռք տալուց պետք է համակարգիչը դնել պայուսակի մեջ և պայուսակը դնել աթոռի վրա,ուտելիքը պետք չէ դնել սեղանի վրա:

Ցանկացած փոփոխություն բնության մեջ,կոչվում են երևույթներ:Երևույթները լինում են ֆիզիկական և քիմիական,ֆիզիկական է կոչվում այն երևույթները, որի ժամանակ նոր նյութ չի ստացվում բայց փոխվում է ագրեգատային վիճակը ձևը, չափսը,քիմիակն են կոչվում այն երևույթներ, որի ժամանակ առաջանում են նոր նյութեր,այսինքն փոխվում է գույնը հոտը,համը ,գազե անջատում,նստվացքի առջացում,էներգյայի անջատումը և կլանումը:

Լրացուցիչ հարցեր և վարժություններ

1. Թվարկե՛ք նյութեր և մարմիններ (5-ից ոչ պակաս), որոնք դուք կարող եք գտնել ձեր տանը,և նշե՛ք, թե ինչի համար են նրանք օգտագործվում:

Սեղան-հաց ուտելու համար,աթոռ-նստելու համար,մահճակալ-քնելու համար,հեռուստացույց-ֆիլմ դիտելու համար,բազմոց-հարմարավետ նտսելու համար:

Նյութեր ամանի հեղուկ-ամաները մաքրելու համար,օծանելիք-լավ հոտ գալու համար,մաքրող հեղուկ-սալիկների համար,մաքրող նյութ-ապակիների համար:

2. Անվանե՛ք որևէ իր, որը կարելի է պատրաստել տարբեր նյութերից:

Օծանելիք:

3. Անվանե՛ք մի քանի առարկա, որոնք կարելի է պատրաստել մեկ նյութիաջացում ց:

Սեղան,աթոռ,պահարան:

4. Ապակուց պատրաստված բաժակը նյո՞ւթ է, թե՞ մարմին:

Նյութ

5. Հետևյալ շարքից առանձնացրե՛ք մարմինների և նյութերի անունները՝

ջերմաչափ, ջուր, նյութ-պարաֆին, նյութ-մոմ, մարմին-պղինձ, նյութ-մատանի, նյութ-պոլիէթիլեն,

նյութ-ապարանջան, արծաթ-արծաթ, մարմին-սեղան, մարմին-փայտ,մարմին-դանակ, մարմին-երկաթ, նյութ-ալյումին:

6. Լրացրե՛ք բաց թողած նյութերի անունները.

ա)..պղինձյ... լար բ) ...երկաթե...... պատառաքաղ գ) ....ռեզինե........ գնդակ

դ) ....ապակու.... բաժակ ե) ......պլասմասյա.... քանոն զ) ....փայտյա....... սեղան

7.Հետևյալ նյութերից որոնք են անօրգանական և որոնք օրգանական`

ան.-արծաթ,օրգ.-բուրդ,օրգ-ավազ,օրգ-ցեմենտ,ան.-փայտ,ան.-պողպատ,օրգ-սառույց, օրգ.-ճարպ,ան.-շաքար,ան.-ցինկ:

Քիմիա ուսումնասիրուն է նյութերը նրանց բաղդրությունը կառուցվացքներ և այլն։

Քիմիա ,ֆիզիկա,կենսաբանություն,աշխարագրություն,հողագիտություն,աստղագիտություն։

Այն բոլոր առարկաները,որոնք շրջապատումեն մեդ կոչում են մարմիններ։

Քանոն փայտ մետաղ,պլասմաս պղինց,կավ,երկաթ,պղինձ,փայտ,պլաստիրին,ապակի

ամաներ.ապակոց կավից,փայտից,ոսկուց,արծաթից,պլասմասից։                                                                                                                                                                          

1.Առանձնացնելն համասեռ և անհամասեռ խառնուրդները

Սոդայաջուր

Ավազաջուր

Խմելուջուր

շաքարաջուր

օդ

Սպիրտի ջրային լուծույթը

Յոդի սպիրտային լուծույթը

2.Ինչ է նշանակում հետևյալ գրառումները

2H2-

3o-

H2o-ջուր

5s-

3F1-

4cl2-

3.Հաշվել՝ Mr

Mr (KMno4)

Mr (Na2CO3)

Mr (FeSO4)

4.Որ միացուցում է ամենամեծը թթվածնի զանգվածային բաժինը

Քիմիական                                                                   Ֆիզիկական

մոմի այրվելը                                                               հալած մոմը ջրում

լուցկու այրվելը                                                           ապակու ծռվելը տաքացնելիս

սպիրտի այրվելը                                                         սոդայի լուծելը ջրում

փայտի այրվելը                                                            

ամոնիումի բիքրոմաթի քայքայումը (հրաբուխ)                       

մագնեզիումի այրումը

սոդայի և թթվի փոխազդեցությունը

Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան

Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը նրանց բաղադրությունը կառուցվածքը և այլն:

Ինչ  բնագիտական առարկաներ գիտեք

Քիմիա,Ֆիզիկա,Կենսաբանություն,Աշխարհագիտություն,հողագործություն,աստղագիտություն,էկոլոգիա:

Ինչ է մարմինը

Այն բոլոր առարկաները, որոնք շրջապատում են մեզ կոչվում են մարմիններ:

Ինչ կառուցվածք ունի սպիրտայրոցը և նրա կիրառումը

հեղուկաման,պատրույկ,խողովակ,թասակ:

Ինչից է կազմված լաբորատոր կլանը և նրա կիրառումը

Օղակից,տակդիրից,թաթից,ձող

Ինպիսի կանոններ գիտեք սարքերի և նյութերի.

Ցանկացած փոփոխություն բնության մեջ կոչվում է երևույթ երևույթները լինում են քիմիական և ֆիզիկական: Ֆիզիկական են կոչվում այն երևույթը, որի ժամանակ նյութ չի ստացվում, բայց փոխում է ագրեգատային վիճակը: Քիմական են կոչվում այն երևույթնները երբ, որի ժամանակ առաջանում են նոր նյութեր փոխվում են՝ գույնը, հոտը, տեսքը, համը, անջատվում է գազ, նստվածքի առաջացումը և էներգիայի անջատումը և կլանումը: