Հայաստանի խոշորացված համայնքները
Արատես , գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Վայոց ձորի մարզում , Հերմոնից 4 կմ հյուսիս-արևելք, Վարդենիսի լեռների հարավային լանջերին, Այսասի գետի հովտում։ : Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ։ Արատեսում գտնվում են Սյունիքի Արատեսի վանքը (VII դար), Սբ. Աստվածածին (X-XI դարեր), Սբ. Կարապետ (XI-XII դարեր) եկեղեցիները , 5 մատուռ -դամբարան (VII դար) և 12 դար խաչքարեր ։